sancak beyi / efor - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -881-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 29.6.2007

Gönderim Nu.: 881

 

Türkçe Sözlük'ten

sancak beyi isim, tarih Tanzimat'tan sonra, Osmanlı yönetim teşkilatında sancakların yöneticisi, mutasarrıf.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

efor : Fransızcadan dilimize giren efor (effort) sözü, “çaba, gayret; güç” anlamlarına gelmektedir. Kurumumuz da dilimizde var olan çaba, gayret, güç sözlerinin efor yerine kullanılabileceği görüşündedir.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.

 

kefir / realizasyon - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -879-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 27.6.2007

Gönderim Nu.: 879

 

Türkçe Sözlük'ten

kefir isim Kafkas dillerinden Özel bir maya mantarıyla keçi veya inek sütünün mayalanmasıyla hazırlanan ekşi içecek.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

realizasyon : Fransızcadan dilimize geçen bu kelime; "gerçekleştirme, ger­çekleşme" anlamı yanında, bir bankacılık terimi olarak "paraya çevirme, varlığı nakde dönüştürme süreci" anlamını da taşımaktadır. Kurumumuz, sözün gün­lük hayattaki kullanımı için gerçekleştirme; bankacılık alanındaki kullanımı için ise kâr amaçlı satış karşılıklarını önermektedir.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.

 

idare hukuku / single - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -878-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 26.6.2007

Gönderim Nu.: 878

 

Türkçe Sözlük'ten

idare hukuku isim, hukuk Kamu yönetimi içinde yer alan kuruluşları ve bunların işleyişlerini, kişilerle ilişkilerini ve sorumluluklarını inceleyen, düzenleyen hukuk dalı

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

single : İngilizce single sözü, “tek, bir; özel; tek kişilik” gibi anlamlar taşımaktadır. Son zamanlarda daha çok müzik dünyasında, "Tek kişi tarafından doldurulan kaset veya yoğun disk." anlamında kullanılan single sözünün bu anlamı için önerdiğimiz karşılık; tekli.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.

 

gön / sempati - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -877-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 25.6.2007

Gönderim Nu.: 877

 

Türkçe Sözlük'ten

gön isim 1. İşlenmiş deri. 2. Kösele. 3. halk ağzında  Hayvan derisi: "Boya değil altın yaldız vursan manda gönü gibi donuk duruyor."- B. Felek. Atasözü, deyim ve birleşik fiiller gön yufka yerinden delinir  "her iş en çürük yerinden patlak verir" anlamında kullanılan bir söz.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

sempati : “Duygudaşlık, kanı kaynama, cana yakınlık” gibi anlamlar taşıyan Batı kökenli bu söz daha çok "Bir insanın bir başkasına karşı duyduğu sevgi ve yakınlık." anlamında kullanılmaktadır. Sempati sözü için dilimizde şu karşılıklar bulunmaktadır; yakınlık, cana yakınlık, sevimlilik. *sempati duymak : kanı kaynamak. *sempatik ; sevimli, cana yakın.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.

 

düzen / protez - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -875-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 21.6.2007

Gönderim Nu.: 875

 

Türkçe Sözlük'ten

düzen isim 1. Belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan durum, uyum, nizam, sistem: "Evin en bozuk düzeninde bile hastalığa mahsus birtakım aletler vardır."- R. N. Güntekin. 2. Soyut ve somut nesnelerin bir sıraya, bir hedefe, bir amaca göre sıralanması. 3. Yerleştirme, tertip: "Odanın düzenini beğenmedim." 4. Bir devletin belli başlı ilkeleri bakımından yönetimde tuttuğu yol, yönetim biçimi, rejim. 5. mecaz  Bir kimseye, bir kuruluşa karşı toplu olarak alınan gizli karar, dolap, komplo. 6. mecaz  Topluca ve gizlice yürütülen herhangi bir plan, dolap, komplo. 7. mecaz  Dolap, hile: "Hile, düzen dağarcığından elbette yeni bir şey bulup çıkaracak."- E. E. Talu. 8. müzik  Müzik aletlerinde ses ayarı, akort. 9. toplum bilimi  Toplumsal bir yapı içinde ögelerin bütüne, bütünün ögelere ve ögelerin birbirlerine göre ilişkileri. 10. halk ağzında  Alet edevat takımı. 11. halk ağzında  Bez dokuma tezgâhı. Atasözü, deyim ve birleşik fiiller düzen kurmak       düzen vermek (veya düzene koymak veya düzene sokmak)

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

protez : Fransızca protez (prothése) sözü, "1. Eksik bir organın yerini tutmak, bir organın sakatlığını örtmek amacıyla yapılan yapay organ veya parça, 2. Bu amaçla yapılıp kullanılan organ veya parça." anlamlarına gelmektedir. Aynı söz dilimizde ayrıca gramer terimi olarak da kullanılmaktadır. Kurumumuz bu söz için takma karşılığını önermektedir. Gramerdeki “Ön ses türemesi.” anlamı için de ilişme uygun bir karşılıktır.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.

 

kara koca / pragmatizm- Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -874-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 20.6.2007

Gönderim Nu.: 874

 

Türkçe Sözlük'ten

kara koca isim, halk ağzında Saçı ağarmamış yaşlı kimse.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

pragmatizm: Bu söz, “uygulayıcılık, faydacılık” anlamlarına gelmektedir. Bu kavram için dilimizde zaten faydacılık, yararcılık gibi karşılıklar bulunmaktadır. Aynı sözden türeyen pragmatik için de faydacı, yararcı karşılıkları uygun olacaktır.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.

 

dirim kurgu / playmaker - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -873-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 19.6.2007

Gönderim Nu.: 873

 

Türkçe Sözlük'ten

dirim kurgu  isim Canlılar dünyasını özellikle beynin çalışmasını taklit eden elektronik aletlerden yararlanmayı konu edinen bilim dalı.

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

playmaker : İngilizce play (oyun) ve maker (yapan, yapıcı) sözlerinden oluşan bu birleşik kelime, “Takım oyunlarda oyun kuruculuğu yapan oyuncu.” anlamında kullanılmaktadır. Önerdiğimiz karşılık; oyun kurucu.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.

 

dirim /play-back - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -872-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 18.6.2007

Gönderim Nu.: 872

 

Türkçe Sözlük'ten

dirim isim  1. Hayat, yaşam: "Ölüm, burada, bir sanatçının büyüsüyle yeniden dirime dönüşüyor."- S. İleri. 2. Yaşama gücü.   Birleşik Sözler  dirim bilimi            dirim konisi dirim kurgu   dirim suyu   ölüm dirim

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

play-back : İngilizce kökenli bu söz, “Hareket ve mimiklerin önceden kaydedilmiş sese uydurulması.” anlamına gelmektedir. Bu teknikle ses, izlediğimiz sanatçıdan değil, banttan gelmektedir; fakat sanatçı, o anda söylüyormuş hissini uyandırmak için söyler gibi yapmaktadır. Önerdiğimiz karşılık; söylemseme. *play-back yapmak ; söylemsemek.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.