düzen / protez - Dağarcığınıza Her Gün İki Söz -875-

TÜRK DİL KURUMU

Türkçe Sözlük'ten Sözler ve Yabancı Kelimelere Karşılıklar

Elektronik Posta Hizmeti

Tarih: 21.6.2007

Gönderim Nu.: 875

 

Türkçe Sözlük'ten

düzen isim 1. Belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan durum, uyum, nizam, sistem: "Evin en bozuk düzeninde bile hastalığa mahsus birtakım aletler vardır."- R. N. Güntekin. 2. Soyut ve somut nesnelerin bir sıraya, bir hedefe, bir amaca göre sıralanması. 3. Yerleştirme, tertip: "Odanın düzenini beğenmedim." 4. Bir devletin belli başlı ilkeleri bakımından yönetimde tuttuğu yol, yönetim biçimi, rejim. 5. mecaz  Bir kimseye, bir kuruluşa karşı toplu olarak alınan gizli karar, dolap, komplo. 6. mecaz  Topluca ve gizlice yürütülen herhangi bir plan, dolap, komplo. 7. mecaz  Dolap, hile: "Hile, düzen dağarcığından elbette yeni bir şey bulup çıkaracak."- E. E. Talu. 8. müzik  Müzik aletlerinde ses ayarı, akort. 9. toplum bilimi  Toplumsal bir yapı içinde ögelerin bütüne, bütünün ögelere ve ögelerin birbirlerine göre ilişkileri. 10. halk ağzında  Alet edevat takımı. 11. halk ağzında  Bez dokuma tezgâhı. Atasözü, deyim ve birleşik fiiller düzen kurmak       düzen vermek (veya düzene koymak veya düzene sokmak)

Yabancı Kelimelere Karşılıklar

protez : Fransızca protez (prothése) sözü, "1. Eksik bir organın yerini tutmak, bir organın sakatlığını örtmek amacıyla yapılan yapay organ veya parça, 2. Bu amaçla yapılıp kullanılan organ veya parça." anlamlarına gelmektedir. Aynı söz dilimizde ayrıca gramer terimi olarak da kullanılmaktadır. Kurumumuz bu söz için takma karşılığını önermektedir. Gramerdeki “Ön ses türemesi.” anlamı için de ilişme uygun bir karşılıktır.

Türk Dil Kurumu Elektronik Posta Hizmeti Türkçe Sözlük'ten anlamını öğrenmek istediğiniz sözleri ve Türkçe karşılığını öğrenmek istediğiniz yabancı sözleri Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki etkileşimli belgeyi kullanarak bildirebilirsiniz. Adı, soyadı, adres ve telefon numarası açık olarak belirtilmeyen ve "İstenilen Bilgiler ve Belgeler" bölümü anlaşılır olmayan başvurular, Bilgi Edinme Hakkı Yasası gereğince değerlendirilemeyecektir.   Türk Dil Kurumu Atatürk Bulvarı, 217 Kavaklıdere/ANKARA Tel: 0 312 428 61 00 (5 hat) Belgegeçer (Faks) : 0 312 428 52 88 Genel Ağ (İnternet) http://tdk.org.tr

Hazırlayanlar: Uzm. Âdem Terzi Uzm. Beyza Gültekin

Dağarcığınıza Her Gün İki Söz başlığıyla yürütülen bu çalışmamız kapsamında gönderilen sözlerden ilki, Kurumumuz tarafından hazırlanan Güncel Türkçe Sözlük’ten seçilmektedir. Bu seçimde de öncelik, içinde bulunulan önemli gün ve haftalarla ilgili sözler ve ülke gündeminde sıkça kullanılmaya başlanan sözlere verilmektedir. İkincisini ise dilimize yerleşme eğilimi gösteren yabancı sözlere Kurumumuz tarafından önerilen karşılıklar oluşturmaktadır. Bu önerilere yönelik bilgi ve görüşlerinizin ilgili kurullarımızca değerlendirilebilmesi için ağ sayfamızda yer alan Bilgi Edinme Hakkı bölümündeki başvuru belgesini kullanabilirsiniz.